Basiskennis Koudemiddelen

Vanwege de herziening van de Europese F-gassenverordening gaat de certificering voor het werken met koudemiddelen veranderen. Daarbij komt er naast de verplichte certificering voor het werken met F-gassen ook een verplichte certificering voor het werken met natuurlijke koudemiddelen. Hierbij gaat het om ammoniak, CO₂ en koolwaterstoffen, waaronder propaan en isobutaan. De veranderingen gaan op 25 september 2025 in, zo melden STEK en de NVKL.

De terugval in de verkoop van warmtepompen in 2024 is voor de Europese Commissie geen reden om de F-gassenverordening vervroegd te evalueren. Dit gaf Wopke Hoekstra, Eurocommissaris voor Klimaatactie en Schone Groei, onlangs aan in reactie op vragen vanuit het Europees Parlement.

Terugblikkend op 2024 stelt Edwin Ernste, commercieel directeur van Celsis, dat het voor zijn bedrijf een behoorlijk goed jaar was. "Daarmee gaan we een beetje tegen de trend in; voor veel bedrijven - met name in de klimaattechniek - was de markt nogal lauw." Het 'geheim' van Celsis? "Kijk niet naar onmogelijkheden, maar naar mogelijkheden. Dat is een mindset waarmee elke ondernemer zichzelf op de kaart zet."

Om de veiligheid bij koelmachines te waarborgen, is het cruciaal dat detectietechnologie wordt toegepast die ontsnapt koudemiddel tijdig herkent. Koudemiddeldetectie-expert Tom Burniston beschrijft in dit artikel de achterliggende principes en de aandachtspunten van halfgeleidersensoren, infraroodsensoren en opkomende detectietechnologieën.

Carrier introduceert de AquaSnap 61AQ, een innovatieve, omkeerbare luchtwarmtepomp op hoge temperatuur met propaangas (R-290), een natuurlijk koudemiddel met bijna nul Global Warming Potential. Deze duurzame oplossing is afgestemd op de uitdagingen van een strengere regelgeving, waaronder F-gas, en zet een nieuwe standaard in prestaties en duurzaamheid in de race om verwarming te decarboniseren.

Met het uitfaseren van synthetische koudemiddelen, leveren steeds meer fabrikanten warmtepompen met propaan. Dit is een brandgevaarlijk en explosief koudemiddel, dus wil je als installateur ook het onderhoud en de reparaties aan deze installaties uitvoeren, dan is het belangrijk om kennis van de risico's te hebben. Die kennis kan je opdoen in een nieuwe opleiding, die specifiek hiervoor is ontwikkeld.

Op basis van de F-gassenverordening treden de komende jaren een aantal productverboden in werking, onder andere voor warmtepompen met hoog-GWP-koudemiddelen zoals R410A. In eerste instantie leek het erop dat deze apparaten na het ingaan van zo'n productverbod nog maximaal één jaar mogen worden verkocht, maar dat blijkt een misverstand.

Voor een split-warmtepomp moeten koudemiddelleidingen verbonden worden. Dat kan met pers- en zelfs met insteekverbindingen. Dat maakt solderen overbodig, terwijl deze techniek nog wel onderdeel is van het altijd lastige examen voor het verplichte F-gassenpersoonscertificaat. Mogelijk gaat dit veranderen, meldt Rijkswaterstaat.

Steeds meer fabrikanten sorteren met de introductie van propaanwarmtepompen voor op een aanscherping van de Europese F-gassenverordening. Hoe die aanscherping eruit komt te zien, is echter nog steeds niet duidelijk: het laatste overleg erover vond op 19 juli plaats in Brussel en heeft geen akkoord opgeleverd. Dat meldt Bas Eickhout, rapporteur van de EU-milieucommissie, die belast is met het inbrengen van het standpunt van het Europees Parlement over de F-gasverordening.

Installateurs die een propaanmonoblock plaatsen, hebben daar geen certificaat voor nodig zolang het koudemiddelvolume kleiner is dan 5 kilo. Uko Reinders, hoofdredacteur van Vakblad Warmtepompen, vraagt zich af hoe verstandig het is om zonder certificaat reparaties aan zo'n systeem uit te voeren.

Ruim veertig Europese wetenschappers van 24 Europese universiteiten en onderzoeksinstituten hebben een 'position paper' ondertekend waarin ze stellen dat koolwaterstoffen zoals propaan (R290) 'zeer geschikte koudemiddelen' voor warmtepompen zijn. Er kan een 'even goede of zelfs betere systeemefficiëntie' mee worden behaald als met synthetische koudemiddelen, stellen ze.

Dat nieuwe Europese koudemiddelregels de komende jaren grote invloed zullen hebben op de warmtepompsector, is inmiddels wel duidelijk. De vraag is alleen hoe die regels er precies uit komen te zien en in welk tempo koudemiddelen als R410A en wellicht ook R32 worden verboden. Onlangs heeft de Europese Raad van Ministers er een standpunt over ingenomen. Daarmee is in Brussel de eindfase van het debat over de nieuwe regels ingeluid.