Bas Roestenberg

In de maand juli vroegen particulieren en bedrijven voor 45 miljoen euro aan ISDE-subsidie aan. Voor de resterende vijf maanden van dit jaar is nu nog 75 miljoen euro budget over, van de in totaal 350 miljoen die het kabinet voor het hele kalenderjaar heeft gereserveerd.

Volgens het BAFA - de 'Duitse RVO.nl' - is het aantal subsidieaanvragen voor warmtepompen in Duitsland in het eerste half jaar van 2023 gehalveerd ten opzichte van dezelfde periode in 2022. Volgens branchevereniging BWP (Bundesverband Wärmepumpe) is de forse daling te wijten aan 'onsamenhangende politieke discussies' en aanhoudende onduidelijkheid over de subsidievoorwaarden.

Om legionella in de tapwaterinstallatie van een woning te bestrijden, moet de temperatuur bij de opwekker wekelijks worden verhoogd naar 60 graden. Al jaren wordt opgeroepen om die 'periodieke' temperatuurgrens te verlagen, maar de kans dat dit gebeurt lijkt inmiddels klein. Sterker, onderzoekers adviseren om de regel aan te scherpen, al blijkt inmiddels ook dat het energiegebruik van warmtepompen hierdoor fors wordt verhoogd.

In 2022 is voor ruim 80.000 woningen ISDE-subsidie toegekend. De maatregelen waar subsidie voor werd aangevraagd, hebben het energiegebruik per woning gemiddeld gehalveerd. Dit blijkt uit het 'Achtergrondrapport bij de Monitor van de ISDE, SEEH en het Nationaal Warmtefonds' van TNO, waarin de effecten van deze drie regelingen zijn gebundeld.

In Duitsland heerst beroering over het plan om een 'warmtepomp-plicht' in te voeren voor woningeigenaren die hun olie- of gasketel afdanken. Na maandenlang gesteggel hierover binnen de regering heeft het Bundesverfassungsgericht - het grondwettelijke hof - onlangs verboden dat het parlement zich nog voor het inmiddels gestarte zomerreces over het voorstel zou moeten buigen.

In de eerste zes maanden van dit jaar hebben particulieren bijna net zoveel ISDE-subsidie voor warmtepompen aangevraagd als in heel 2022. Tot juni van 2023 ging het om 94,2 miljoen euro, tegenover 97,3 miljoen over het hele kalenderjaar 2022. Deze trend sluit aan bij recente berichtgeving over forse groei in de verkoopcijfers.

In 2030 moeten 1,5 miljoen woningen in Nederland zijn verduurzaamd, zo staat in het Klimaatakkoord. In dat kader hebben alle 352 gemeenten een Transitievisie Warmte (TVW) opgesteld waarin staat hoe ze hun gebouwde omgeving verduurzamen, bijvoorbeeld met warmtepompen, warmtenetten of isolatieprogramma's. Uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat de meeste plannen zo vaag zijn dat de 2030-doelstelling er niet mee wordt gehaald.

Steeds meer warmtepompen maken gebruik van het klimaatvriendelijke koudemiddel propaan. Vanwege vereiste veiligheidsmaatregelen bij een koudemiddelvolume van meer dan 150 gram propaan zijn bijna alle modellen - op een enkele uitzondering met een klein vermogen na - alleen geschikt voor buitenplaatsing. Met een prototype dat een kleiner koudemiddelvolume heeft, maakt het Duitse Fraunhofer Instituut het nu voor fabrikanten mogelijk om ook wat grotere (bodem)warmtepompen voor binnenopstelling aan te bieden.

In Duitsland is onrust ontstaan rond het plan om woningeigenaren in 2024 te verplichten bij vervanging van hun olie- of gasketel over te stappen op een fossielvrij systeem. Binnen de regering trapt de liberale FDP bij deze 'warmtepompplicht' op de rem, terwijl coalitiegenoot De Groenen er vaart mee wil maken. Volgens brancheorganisatie Bundesverband Wärmepumpe kan het getreuzel rond de wet desastreuze gevolgen hebben voor de Duitse verwarmingsindustrie.

De European Heat Pump Associaton (EHPA) heeft de 'Heat Pump Accelerator' gepubliceerd; een 'roadmap' die aangeeft tegen welke obstakels de Europese warmtepompsector aanloopt en wat de oplossingen daarvoor zijn. Voor het samenstellen van de Accelerator werkte de EHPA samen met 22 organisaties uit verschillende landen, waaronder een Nederlands ministerie.