Bas Roestenberg

Met 10.000 zonnepanelen, een eigen windmolenpark en een wko-installatie is Wageningen University & Research (WUR) vier keer op rij uitgeroepen tot 'meest duurzame universiteit ter wereld'. Om de campus nog verder te vergroenen, werd onlangs een ringleiding aangelegd waarmee de universiteitsgebouwen onderling warmte en koude kunnen uitwisselen.

Dat nieuwe Europese koudemiddelregels de komende jaren grote invloed zullen hebben op de warmtepompsector, is inmiddels wel duidelijk. De vraag is alleen hoe die regels er precies uit komen te zien en in welk tempo koudemiddelen als R410A en wellicht ook R32 worden verboden. Onlangs heeft de Europese Raad van Ministers er een standpunt over ingenomen. Daarmee is in Brussel de eindfase van het debat over de nieuwe regels ingeluid.

Dit kalenderjaar is een ISDE-subsidiebudget van 350 miljoen euro beschikbaar voor investeringen in isolatiemaatregelen, warmtepompen, zonneboilers en warmtenetaansluitingen. In de eerste twee maanden van dit jaar is voor 68,7 miljoen euro aan aanvragen ingediend, waarvan bijna de helft voor aanschaf van een warmtepomp.

De Europese warmtepompverkoop heeft in 2022 een groeirecord verbroken. Dit blijkt uit voorlopige verkoopcijfers uit zestien landen, verzameld door de European Heat Pump Association (EHPA). In deze landen zijn vorig jaar 3 miljoen warmtepompen verkocht, 38 procent meer dan in 2021. Nederland staat in de Europese top, met een groei van 80 procent.

Minister De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft TNO gevraagd te onderzoeken of er gevallen zijn waarbij een warmtepomp - bijvoorbeeld in hybride opstelling - geen positief effect op het milieu heeft. In zo'n geval zou het energetisch voordeel van de installatie niet opwegen tegen de hogere milieubelasting waarmee binnenkort moet worden gerekend.

Behalve warmtepompen en laagtemperatuurnetten wordt waterstof regelmatig genoemd als duurzaam alternatief voor aardgasverwarming. Een belangrijk voordeel zou zijn dat het bestaande gasnetwerk - na wat upgrades - kan worden toegepast voor waterstofdistributie in woonwijken. In talloze studies wordt echter gesteld dat waterstof geen 'economisch haalbare' oplossing voor decentrale woningverwarming is. Een recent Duits onderzoek komt tot diezelfde conclusie.

Vandaag heeft het Europees Parlement in Brussel gestemd over het in te nemen standpunt rond de afbouw van HFK's. Met een meerderheid van 426 stemmen voor, 109 tegen en 52 onthoudingen stemde het parlement in met een versnelde uitfasering van F-gassen; zo zou de toepassing van F-gassen zoals R32 in 2030 in splitsystemen moeten worden verboden. Het aangenomen standpunt geldt als vertrekpunt voor onderhandelingen die tot definitieve regelgeving moeten leiden.

Netbeheerders staan voor de uitdaging om congestie op het stroomnet te voorkomen. Elektrificatie - onder andere door de groeiende vraag naar elektrische auto's en warmtepompen - leidt tot een grotere capaciteitsvraag, en tegelijkertijd is er ongelijktijdigheid tussen de opwekking en afname van duurzame stroom. "Dat leidt tot files op het net", stelt Olof van der Gaag, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. "Als we de duurzaamheidsdoelstellingen voor 2030 willen halen, moet op alle fronten worden bijgeschakeld."

Bij honderd bewoners van het Drentse dorp Dalen wordt bij wijze van proef een slimme hybride warmtepomp geplaatst die via een open standaard kan communiceren met de buitenwereld. Dit maakt aansturing op afstand mogelijk, waarmee pieken op het stroomnet kunnen worden voorkomen.

Met het in 2016 geïntroduceerde Keymark-keurmerk voor warmtepompen kunnen fabrikanten vrijwillig aantonen dat hun systemen onafhankelijk zijn getest volgens Europese normen. Inmiddels zijn meer dan zesduizend warmtepompmodellen voorzien van het keurmerk, dat tot voor kort in negen landen werd erkend. Sinds kort is Nederland toegevoegd als tiende deelnemer aan het programma.