"Bodemenergie warmtepomp is superieur aan andere systemen"

"Bodemenergie warmtepomp is superieur aan andere systemen"

Bij verduurzaming van bestaande bouw wordt nog veel te weinig gebruik gemaakt van bodemenergie. Dat moet én kan anders, zegt Niek de Jong, Category Manager bij Itho Daalderop. Een warmtepomp op basis van bodemenergie is volgens hem superieur aan andere systemen. "Het rendement van energie uit de bodem is ontzettend hoog en stabiel. Geen tovenarij, maar natuurkunde. Ander voordeel: je hebt geen buitenunit nodig."

Climate for life: zo luidt de missie van Itho Daalderop, met als doel Nederland verder te verduurzamen. Vanuit deze missie levert Itho Daalderop duurzame, energiezuinige oplossingen op het gebied van koelen en verwarmen, ventilatie, warm water en regeltechniek. Met een sterke voorkeur voor all-electric en energieneutraal, ook al heeft het merk warmtepompen in het assortiment die ook prima hybride kunnen worden opgesteld. Itho Daalderop speelt al decennia een toonaangevende rol in duurzame woningen. Met de bodemenergie warmtepompen - oftewel water/water warmtepompen - is het merk al sinds 2002 marktleider in de nieuwbouw.

Gratis energie voor minstens vijftig jaar

Een water/water warmtepomp haalt energie uit de bodem. Dat gebeurt met behulp van schoon leidingwater dat door een bodemlus – een soort dikke tuinslang - wordt gepompt en naar de woning wordt getransporteerd. De Jong: “Of het buiten nu min zeven of plus twintig graden is: diep onder de grond is het altijd zo’n 10-12 graden. Bij nieuwbouwprojecten wordt de bodemenergie warmtepomp tegenwoordig veelvuldig toegepast: voordat de aannemer begint met bouwen wordt onder de toekomstige woning een bron geboord van circa 140 meter. En dan heb je minimaal vijftig jaar de beschikking over schone energie die ook nog eens gratis is.”

Voor particuliere eigenaren is bodemenergie echter minder interessant, aldus De Jong. “Vanwege de simpele reden dat één individuele boring erg duur is, omdat dan voor één boring de gehele boorinstallatie vervoerd en opgesteld moet worden. Bodemenergie is daardoor met name interessant voor projectmatige nieuwbouw en renovatie.”

Niek de Jong, Category Manager bij Itho Daalderop
Niek de Jong, Category Manager bij Itho Daalderop

Investering verdient zich terug

Daarom richt Itho Daalderop zich met water/water warmtepompen op woningbouwcorporaties en andere vastgoedbeheerders die bezig zijn met de renovatie en verduurzaming van woonblokken en/of woonwijken. De Jong: “Omdat het energetisch de beste oplossing is en bewoners lang niet altijd zitten te wachten op een warmtepomp met een buitenunit. We merken echter dat deze organisaties vaak nog wat terughoudend zijn met het vervangen van installaties: een verduurzamingsproject richt zich vooral op beter isoleren. Ook belangrijk, maar de stap om over te gaan op bodemenergie, vinden ze vaak nog te groot. Zonde, want de TCO van de installatie, dus total cost of ownership, gaat fors omlaag: je hebt nauwelijks onderhoud, bovendien zijn de energierekeningen veel lager. Het aanbrengen van een bodembron is relatief duur, maar die breng je één keer aan. Vervolgens heb je voor vijftig, zestig of zelfs zeventig jaar de beschikking over schone, stille en gratis energie. En dan ben je spekkoper: de investering verdient zich ruimschoots terug.”

Voorkomen verdere netcongestie

Ander voordeel is dat de toepassing van warmtepompen op basis van bodemenergie verdere congestieproblemen van het elektriciteitsnet voorkomen: het vermogen dat een water/water warmtepomp uit het stroomnet haalt, is volgens De Jong ontzettend laag, zowel in verwarmings- als koelbedrijf. “Als je, net zoals wij, de installatie dusdanig engineert dat je niet of heel beperkt het elektrisch element nodig hebt, dan heb je slechts de helft van het vermogen van een lucht/water-warmtepomp nodig. Qua elektrisch vermogen voor een woonwijk kan dit net het verschil zijn tussen wel of niet kunnen starten met de bouw.”

Daarnaast kun je volgens De Jong met bodemenergie nagenoeg gratis koelen, onder de voorwaarde dat een woning beschikt over een geschikt afgiftesysteem in de vorm van speciale radiatoren en/of vloerverwarming. “En koelen wordt steeds belangrijker: de winters duren korter, de zomers worden langer en heter. Tel daarbij op dat nageïsoleerde woningen in de zomer de warmte slechter kwijtraken en dan snap je dat woningkoeling een steeds belangrijker thema wordt.”

Warmtepompnet

Door de aanwezigheid van onder meer tuinen, opritten en stoepen is de ruimte voor grondboringen in een bestaande woonwijk beperkt, beaamt De Jong. Maar daar heeft Itho Daalderop iets op gevonden: een warmtepompnet. Dat houdt in dat meerdere woningen op één bron aangesloten kunnen worden. Als voorbeeld noemt hij een project van woningcorporatie Wonion in Terborg, waarbij 27 woningen in een wijk uit de jaren zestig gasloos zijn gemaakt. De Jong: “In Terborg zijn een paar zeer diepe grondboringen gedaan op een openbaar grasveldje. Meerdere woningen zijn vervolgens op één bron aangesloten. Op deze manier hoef je niet in elke tuin te boren. Het bespaart kosten en bovendien is de impact kleiner.”

Warmtepompnet kan worden beschouwd als een zeer lokaal warmtenet, ook wel een micro-warmtenet genoemd. Terborg had de landelijke primeur, daarna volgde een project in Genderen waarbij 64 woningen volgens hetzelfde concept van het gas zijn gehaald. De Jong merkt dat veel installateurs de installatie van warmtepompen op basis van bodemenergie nog ingewikkeld vinden. “Daarom hechten we aan goede begeleiding van installateurs. Hoe? In de vorm van bijvoorbeeld trainingen. Of dat we samen een project engineeren. We helpen installateurs graag op weg.”

Binnenklimaatmodules

Goed nieuws voor installateurs: Itho Daalderop levert vanaf nu complete binnenklimaatmodules (BKM), gemaakt in de eigen productiefaciliteit in Tiel. Een BKM bestaat uit een warmtepomp, ventilatie-unit met warmteterugwinning (WTW) en een voorraadvat voor het warme tapwater. De installatietijd is veel korter en leidt daarnaast tot minder faalkosten. De BKM-module is zo compact mogelijk gemaakt, vervolgt De Jong: “In Nederlandse huizen is de technische ruimte zeer beperkt, daarom proberen we onze producten zo compact mogelijk te maken. Onze WTW-unit kun je bijvoorbeeld op z’n kant achter het knieschot zetten of aan het plafond hangen. Soms is er helemaal geen plek in een huis. Bij een project voor een woningcorporatie in het oosten van het land hebben we dat, samen met een architect, op een bijzondere manier opgelost: de warmtepomp met voorraadvat is op z’n kant buiten het huis en uit het zicht geplaatst, vlak bij de voordeur, weggewerkt in een prachtige bloembak.”

Spijtvrij

De grootste uitdaging waarmee de installatiebranche de komende jaren mee te maken krijgt, is verduurzaming van de bestaande bouw, benadrukt De Jong nog een keer. “Onze filosofie is: als je bodemenergie kán toepassen, twijfel dan niet. Het is een superieure oplossing. Is het, om wat voor reden dan ook, geen optie, koop dan in elk geval iets waar je geen spijt van krijgt. Maak een inschatting welk vermogen na een aantal aanvullende isolatie stappen nodig is en selecteer daar de geschikte warmtepomp bij. Met een warmtepomp van 8 of 9 kW kun je op termijn vaak wel van het gas af. En dan kan de cv-ketel én gasaansluiting - met de bijbehorende jaarlijkse kosten van circa 250 euro - weg. Koop dus spijtvrij.”

Dit artikel is gesponsord door Itho Daalderop.

Enkele van de woningen in Petten. De individuele 
bodembronnen zijn aangelegd onder de voortuinen.

Bestaande corporatiewoningen van het gas met bodemwarmtepompen

Bij renovatieprojecten staan bodemwarmtepompen meestal niet bovenaan de lijst met verduurzamingopties. Bronboringen vormen er een complexe ingreep en zijn een forse kostenpost, is vaak het argument. Bij een project in Petten toonde woningcorporatie Wooncompagnie vorig jaar dat bodemwarmtepompen wel degelijk een haalbare optie zijn om renovatiewoningen gasloos te maken.

Frank Agterberg (rechts) draagt het voorzitterschap over aan Tom Meijerink (links).

Tom Meijerink nieuwe voorzitter Branchevereniging Bodemenergie

Op 1 januari 2025 wordt Tom Meijerink de nieuwe voorzitter van Branchevereniging Bodemenergie. Hij volgt daarmee Frank Agterberg op, die na tien jaar het voorzitterschap overdraagt.

De Monobloc range die garant staat voor stil en betrouwbaar

De Monobloc range die garant staat voor stil en betrouwbaar

De monobloc buitenunit van de Alfea Extensa M onderscheidt zich met een stijlvol uiterlijk en een stille, veilige werking. En met een capaciteit van 5-11kW en een watertemperatuur tot 60 graden, past deze warmtepomp zowel in nieuwbouw oplossingen als bestaande bouw. Door de all-in-one technologie (buffervat, ontkoppelingspomp, aftapkraan, geïntegreerde elektrische back-up en vuilafscheider) is de monobloc compleet en eenvoudig te installeren.

De nieuwe Triple Solar 5-warmtepomp, met de compressormodule (midden), deze module aan de bovenkant (rechts) en als 'toren' (midden) met naast de compressormodule, een hydraulische module en eventueel een thermische batterijmodule voor warm tapwater.

Nieuwe warmtepomp geïnspireerd op Fairphone

Onderdelen die lang meegaan en als ze stuk gaan gemakkelijk zijn te vervangen. Dat zijn niet alleen de uitgangspunten van de Fairphone, maar ook van de nieuwe warmtepomp van Triple Solar. Deze water/water-warmtepomp, met pvt als bron, heeft een levensduur van maar liefst 25 jaar.

Naast de bestaande kerk komt een aanbouw met veel glas, en een pastorie. Artists impression: LA Architecten

Kerk krijgt nieuwe bestemmingen én warmtepomp met 15 bodemlussen

De beeldbepalende Sint Antonius Abt in het Brabantse Eerde wordt getransformeerd tot een Integraal Kind Centrum, twaalf koopappartementen en een kleine kapel. Een water/water-warmtepomp met vijftien lussen in de bodem moet het pand op temperatuur houden.

Hybride warmtepomp sleuteloplossing netcongestie

Hybride warmtepomp sleuteloplossing netcongestie

De energietransitie draait volop. Steeds meer huishoudens en bedrijven stappen over op duurzame energiebronnen. Zonnepanelen, elektrische auto's en warmtepompen zijn gemeengoed. Dit brengt echter wel een onvoorziene uitdaging met zich mee: hoe los je de netcongestie op? Jan Henk van der Wijk, marketing en communicatie manager vertelt hoe zijn bedrijf tegen dit onderwerp aankijkt.

Gevel als bron van een warmtepomp

Gevel als bron van een warmtepomp

Een op het dak geplaatst bronsysteem voor een water/water-warmtepomp is inmiddels bekende techniek. Hierbij wordt energie opgevangen via vloeistof die door leidingen in pvt-panelen loopt. Minder bekend is dat dit principe ook op een gevel kan worden losgelaten. Een consortium van drie bedrijven ontwikkelde vanuit dit idee een concept dat ze de warmtewingevel hebben genoemd.

Rick Bruins op de VSK, waar Remeha de hybride warmtepomp promootte.

De hybride warmtepomp is geen tijdelijke, maar definitieve oplossing

Voor bestaande woningen met een gemiddeld energielabel is een hybride warmtepomp een duurzamere en meer toekomstgerichte oplossing dan een all-electric warmtepomp. Dat zegt Rick Bruins van Remeha. "Ik zie een hybride warmtepomp voor het gros van de huizen in Nederland dan ook niet als een tijdelijke, maar definitieve oplossing. Het is duurzaam, er is keuzevrijheid, het voorkomt netcongestie én het is goed voor de portemonnee."